การทำกายภาพบำบัดด้วยเครื่องช็อคเวฟ
Shock wave therapy (SWT) หรือการรักษาด้วยเครื่องช็อคเวฟ เป็นทางออกสำคัญของการนำมารักษาอาการอักเสบเรื้อรังอย่างมีประสิทธิภาพ โดยเฉพาะโรครองช้ำนี้ ถือเป็นต้นกำเนิดการรักษาที่ได้ผลชัดเจน มีผลงานวิจัยสนับสนุนมากมายมาร่วมสิบปี
หัวยิง หรือ applicator ปัจจุบันพัฒนาขึ้นจนสามารถรวมศูนย์คลื่นกระแทกช็อคเวฟนี้ให้อยู่ในขนาดลำคลื่นและความลึกที่เหมาะสมแก่รักษา เรียกหัวยิงแบบนี้ว่าหัวยิงแบบ Smart Focus ซึ่งแตกต่างจากแบบดั่งเดิมซึ่งเป็นหัวยิงแบบ Radial (มีแรงกระแทกที่มากกว่า ทำให้มีอาการเจ็บหลังจากรักษามาก) หัวยิงแบบ Smart Focus นี้ คลื่นกระแทกที่ออกมามีความแรงที่ไม่มากจนเกินไป กระจายไปในเนื้อที่เฉพาะเจาะจงที่ไม่กว้างไม่แคบจนเกินไป ทำให้การวางแผนการรักษาด้วยคลื่นช็อคเวฟได้ผลดีมากโดยมีความเจ็บปวดเกิดขึ้นในเกณฑ์ที่ผู้ป่วยยอมรับได้
โรคที่ได้ผลดีในการรักษา
คือ กลุ่มโรคกล้ามเนื้อ เอ็น ข้อต่อที่มีการอักเสบเรื้อรัง ได้แก่
1. ปวดฝ่าเท้าเรื้อรัง (โรครองช้ำ)/ปวดเอ็นร้อยหวาย
2. เอ็นข้อศอกอักเสบ (Tennis / Golfer Elbow)
3. ปวดไหล่เรื้อรัง ปวดข้อมือ พังผืดอุ้งมือ
4. ปวดเข่า / บาดเจ็บจากกีฬา
5. อาการปวดเรื้อรังในกล้ามเนื้อคอ บ่า หลัง
6. ออฟฟิศซินโดรม (Office Syndrome)
จำนวนนัดที่ใช้ในการรักษาแต่ละบริเวณอยู่ที่ 1500-2000 นัดในโรคที่เกิดจากการอักเสบเรื้อรังของเอ็นพังผืด เช่นที่ส้นเท้า (โรครองช้ำ) ที่ข้อมือ (de Quervain) ที่ข้อศอก (Tennis elbow) โดยในแต่ละตำแหน่งของโรคอาจมีจุดเจ็บเพื่อรักษามากถึง 2-3 จุด แพทย์ผู้รักษาต้องเลื่อนหัวยิงวนหาจุดเจ็บเพื่อให้การรักษาตรงจุดจึงจะได้ผลดี
ผลสรุปจากการรักษาแต่ละครั้ง ถ้าผู้ป่วยเสร็จสิ้นการรักษาด้วยความรู้สึกไม่เจ็บปวดเลยในตอนท้าย อาการปวดที่เคยเป็นจากโรคนั้นมักจะหายไป 1-3 วัน แล้วจึงรู้สึกปวดขึ้นใหม่อีก แต่ปวดน้อยลงหรือห่างขึ้น เราจะทิ้งระยะห่างการรักษาครั้งถัดไป 1-2 สัปดาห์เพื่อให้โอกาสร่างกายซ่อมแซมการอักเสบเรื้อรังของโรคที่เป็นอยู่โดยธรรมชาติ ด้วยแนวทางการรักษาแบบ low energy strategy นี้ จำนวนครั้งการรักษา 2-5 ครั้งก็ให้ผลการรักษาที่เกินคาดมากแล้ว
คลื่นช็อคเวฟไม่ได้ก่อกำเนิดความร้อนเพื่อการรักษาใดๆทั้งสิ้น ทฤษฎีที่อธิบายการหายจากโรคอักเสบเรื้อรังของเอ็นพังผืดมีเพียงแต่กระตุ้นให้ร่างกายซ่อมแซมตนเองด้วยการสร้างการบาดเจ็บใหม่ให้ มีหลักฐานยืนยันถึงการซ่อมสร้างเซลใหม่และการเพิ่มขึ้นของการหล่อเลี้ยงจากระบบหลอดเลือด โดยเชื่อว่า ร่างกายได้ลืมการซ่อมสร้าง และยอมรับความเจ็บปวดเรื้อรังของโรคนั้นๆไปนานแล้ว โดยหยุดกระบวนการซ่อมสร้างตัวเองไป ส่วนอาการปวดที่ห่างหายไปใน 1-3 วันแรก อธิบายกันด้วยอานุภาพของแรงกระแทกซ้ำๆที่ทำให้รู้สึกชาด้าน มีหลักฐานยืนยันการหลั่งสารระงับปวดและระงับการอักเสบของเนื้อเยื่อที่ถูกยิงด้วย
เรียบเรียงโดย : อาจารย์ปัณณวิชญ์ วงศ์วิวัฒนานนท์ รพ. สุขุมวิท
เรียบเรียงโดย : พญ.สุพรรณี อำนวยพรสถิตย์
หมายเหตุ เครื่องช็อคเวฟแบบหัวโฟกัสนี้ มีแห่งเดียวในภาคเอกชลในจังหวัดชลบุรี